انسان‌های امروزی برای زندگی در یک جامعه پویا و رو به پیشرفت، موظف به پرداخت هزینههای اجتماعی مختلفی به دولت و حاکمیت محل زندگی خود اعم از شهر، استان و کشور هستند؛ یکی از این گونه هزینههای اجتماعی که شهروندان به دولت پرداخت می‌نمایند مالیات نام دارد. در این مقاله قصد داریم به سوال مالیات چیست پاسخ داده و شما را با انواع مالیات که مطابق قانون در کشور ما اخذ می‌گردد آشنا نماییم پس با ما همراه باشید.
چرا باید مالیات بدهیم؟
در ابتدا برای پاسخ به این سوال باید گفت که در اکثر کشورهای دنیا مالیات اصلی‌ترین منبع درآمدی دولتها به شمار می‌آید و دولتها این منابع درآمدی را صرف هزینههای جاری اداره کشور و همچنین صرف توسعه زیرساختهای مورد نیاز شهروندان میکنند؛ در کشور ما نیز علیالخصوص در چند سال گذشته که تحریم‌های بسیار سنگینی از سمت کشورهای غربی برای ایران در نظر گرفته شده و فروش و کسب درآمد از طریق منابع نفتی برای دولت به حداقل رسیده و روز به روز نیز این درآمدها کاهش می‌یابد، اخذ مالیات اهمیت بالایی پیدا کرده و هر ساله مجلس قوانین جدیدی را در خصوص اخذ انواع مالیات از شهروندان به تصویب می‌رساند. در مجموع مالیات برای پیشرفت هر کشوری لازم و ضروری بوده و در کشورهای پیشرفته دنیا نیز این مالیات است که باعث توسعه زیرساخت‌ها میشود.
انواع مالیات در ایران چیست؟
مالیات تحت عناوین مختلفی از شهروندان و مودیان اخذ می‌گردد که هر نوع از مالیات دارای نوع و میزان خاص خود میباشد؛ به صورت کلی انواع مالیات دارای دو دسته کلی مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم است که البته هر یک از این دو مورد نیز به چند زیر دسته تقسیم بندی می‌شوند.
مالیات مستقیم چیست و چند نوع دارد؟
به زبان ساده مالیات مستقیم به مالیاتی گفته میشود که مستقیما از اشخاص اخذ می‌گردد و دارای دو نوع کلی مالیات بر درآمد و مالیات بر دارایی میباشد.
در ادامه به صورت جزئی‌تر به مهمترین انواع مالیات مستقیم اشاره می‌کنیم:
- مالیات بر درآمد: اشخاص اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی بر اساس میزان درآمد کسب شده موظف به پرداخت بخشی از درآمد خالص بعنوان مالیات هستند به این نوع مالیات، مالیات بر درآمد می‌گویند.
این مقاله را نیز بخوانید: مالیات بر درآمد چیست؟ - مالیات بر دارایی: همانطور که از اسم این نوع مالیات پیداست، هر ساله از دارایی و ثروت اشخاص مبلغی تحت عنوان مالیات بر دارایی اخذ می‌گردد؛ فلسفه وجودی این نوع مالیات، ایجاد عدالت در تقسیم ثروت میباشد.
این مقاله را نیز بخوانید: مالیات بر دارایی چیست؟ - مالیات بر ارث: زمانی که شخصی فوت می‌کند، ورثه موظفند درصدی از ماترک متوفی که به ارث برده‌اند را تحت عنوان مالیات بر ارث به دولت پرداخت نمایند؛ میزان مالیات بر ارث بر اساس ارزش ریالی ماترک و همچنین بر اساس نسبت طبقه وراث با متوفی افزایش یا کاهش می‌یابد و هرچه نسبت طبقه وراث با متوفی نزدیک تر باشد ضریب مالیات کمتر خواهد بود. در لیست زیر به اشخاص طبقات وراث اشاره شده است، بر این اساس اگر تنها یک نفر از طبقه اول در قید حیات باشد، هیچ ارثی به وراث طبقات بعدی نخواهد رسید.
- وراث طبقه اول: پدر، مادر، زن، شوهر، فرزند و نوه؛
- وراث طبقه دوم: اجداد، برادر، خواهر و اولاد آن‌ها؛
- وراث طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آن‌ها.
- مالیات حق تمبر: نوعی از مالیات مستقیم بوده که به منظور ابطال و الصاق تمبر بر اسناد به منظور رسمیت بخشیدن آن اعمال شده و از متقاضی اخذ می‌گردد.
- مالیات مستغلات: اگر شخصی از محل املاک و مستغلات خود درآمدی کسب کند (مثل درآمد حاصل از اجاره ملک) از محل این درآمد مالیاتی تحت عنوان مالیات مستغلات اخذ می‌گردد.
مالیات غیر مستقیم چیست و چند نوع است؟
مالیات غیر مستقیم گونه دیگری از مالیات است که اشخاص مستقیما پرداخت نمی‌کنند و پرداخت کننده واقعی آن مجهول است اما به صورت غیر مستقیم و هنگام فروش و مصرف محصول یا خدمات، این مبلغ را پرداخت می‌نمایند؛ این نوع از مالیات نیز دارای دو دسته کلی مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش میباشد.
- مالیات بر واردات (این نوع از مالیات بر روی کالاهای وارداتی وضع شده و شامل حقوق گمرکی، سود بازرگانی و حق ثبت اتوموبیل میباشد که دریافت این نوع مالیات بر عهده اداره گمرک است.)
- مالیات بر مصرف و فروش (پرداخت مالیات بر مصرف، در حقیقت بر عهده مصرف کننده نهایی بوده و شامل مالیات فرآورده های نفتی، فروش سیگار و مالیات بر ارزش افزوده میباشد.)
جمع بندی
در این مقاله ضمن پاسخ به سوال مالیات چیست، به انواع مالیات اشاره کردیم و تعریف کلی هر یک را توضیح دادیم؛ مالیات منبع درآمدی دولتها در همه کشورهای توسعه یافته و پیشرفته است و چنانچه مالیات اخذ شده از مودیان و شهروندان در مسیر درستی هزینه شود، بدون شک شاهد پیشرفت و توسعه کشور خواهیم بود.
سوالات متداول
در این بخش پرتکرار ترین سوالات مالیاتی را ذکر و پاسخ خواهیم داد.
چرا باید مالیات پرداخت کنیم؟
توسعه زیرساختهای یک کشور دارای هزینههای بالایی میباشد و دولتها در سراسر دنیا برای تامین هزینههای جاری و توسعه کشور از طریق اخذ مالیات درآمد ایجاد میکنند؛ کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و علیالخصوص در شرایط کنونی که فروش و کسب درآمد نفتی برای کشورمان بسیار سخت شده، برای پیشرفت کشور باید مالیات بپردازیم.
اگر مالیات ندهیم چه میشود؟
چنانچه شخصی مالیات تعیین شده از سوی سازمان امور مالیاتی که به صورت قطعی شده باشد را پرداخت ننماید، این حکم و مالیات تعیین شده پس از طی مراحل قانونی توسط واحد وصول و اجرا، وارد فاز جدیدی شده و اداره مالیات میتواند حکم توقیف اموال شخص را گرفته و از محل دارایی‌های شخص، مالیات تعیین شده را برداشت نماید.
فرار مالیاتی چیست؟
فرار مالیاتی به فعالیتهایی گفته میشود که گاها برخی از مودیان به منظور پرداخت نکردن یا کاهش غیر قانونی مالیات خود، انجام میدهند، بعنوان مثال اشخاص موظفند جزئیات درآمدی و هزینه های خود را تحت عنوان اظهارنامه فصلی، در بازه های هر ۳ ماه یک بار به سازمان امور مالیاتی تسلیم نمایند و در این مسیر، برخی از مودیان اظهارنامه ارسال نمینمایند و یا با مخفی کاری درآمدهای واقعی خود سعی میکنند مبلغ درآمد خود را کمتر نشان دهند؛ فرار مالیاتی جرم بوده و علاوه بر جرایم مالی، حتی میتواند شخص را مشمول مجازاتهای کیفری از قبیل حبس تعزیری نماید.
️ چند نوع مالیات وجود دارد ؟
انواع مالیات بر اساس ماهیت در دو دسته مالیات مستقیم و غیر مستقیمی جای می‌گیرند که هر یک نیز دارای چند زیر شاخه هستند که در بخش انواع مالیات همین مقاله، هر یک را به صورت مفصل توضیح دادیم.
️ چه مرجعی مالیات را تعیین می کند ؟
مرجع قانونگذار اصلی مجلس شورای اسلامی بوده اما مرجعی که مسئول رسیدگی و تعیین مبلغ مالیات است، سازمان امور مالیاتی کشور میباشد.
